توضیحات

معرفی کتاب مهاجرت و جایگاه آن در معاهدات حقوق بین‌الملل

کتاب مهاجرت و جایگاه آن در معاهدات حقوق بین‌الملل نوشته آریا عزیزی، به بررسی پناهندگی در حقوق بین‌الملل و چارچوب حقوقی نظام حمایت بین‌المللی از پناهندگان می‌پردازد.

در راستای تاریخ، پیوسته در اثر وجود جنگ‌ها، اشغال، پرخاشگری‌ها و دیگر انواع و گونه‌های آزار و اذیت‌ها، انسان‌های دل آزرده از این چالش‌ها و دشواری‌ها، اقدام به ترک خانه و کاشانه خود نموده و تلاش در رساندن خود به منطقه‌های مطمئن داشته‌اند. این اشخاص از ترس اینکه مورد پرخاشگری‌، تجاوز، قتل و غارت قرار گیرند، ناخواسته ترک میهن کرده و راهی کشورهایی می‌شوند تا از این گرفتاری‌ها نجات یابند. این قضیه گریبان هموطنان کشور افغانستان را هنوز هم رها نکرده و هر سال ناظر هزاران نفر هستیم که ناگزیر با ترک کشور حتی زندگی خود را به خطر می‌اندازند.

بر پایه آمار سال 2011 کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد، اتحادیه اروپا در سال گذشته میلادی به درخواست 84100 پناهجو جواب مثبت داد. شمار پناهجویانی که در سال 2010 در کشورهای اتحادیه اروپا موفق به اخذ پناهندگی شدند 74100 نفر بود.

خبرگزاری آسوشیتدپرس هم نوشت، یوروستات (Eurostat) قسمت آمار اتحادیه اروپا، روز 4 حمل 1391 مصادف با (23 مارچ 2011) در لوکزامبورگ اظهار کرد که در طول سال گذشته میلادی تعداد 301 هزار پناهجو در 27 کشور عضو اتحادیه اروپا درج شده‌اند.

بر طبق این بیانیه، در سال 2010 میلادی 259 هزار پناهجو در کشورهای عضو اتحادیه اروپا درج شده بودند. بیشترین تعداد پناهجویان از افغانستان بوده‌اند که تعداد آن‌ها 28 هزار نفر بوده است. بعد از افغانستان کشورهای روسیه، پاکستان و عراق قرار دارند.

بیشترین هجوم پناهجویان با 56 هزار و 300 نفر، به فرانسه بوده است. آلمان با 53 هزار و 300 پناهجو در رتبه دوم قرار دارد.

در آلمان بالاترین پناهجویان از افغانستان و بعد از آن صربستان و عراق هستند. ولی به نسبت جمعیت کشورها، بالاترین تعداد پناهجویان در کشورهای مالتا، لوکزامبورگ، سویدن، بلژیک و قبرس درج شده‌اند. در مالتا به ازای هر یک میلیون نفر، چهار هزار و 500 پناهجو ثبت شده است. از طرف دیگر، کشور لیختن‌اشتاین با 75 پناهجو کم‌ترین پناهجوی ثبت شده اروپا در سال گذشته را داشته است.

در سال گذشته 2011 فیصدی، پاسخ‌‌های منفی به تقاضاهای پناهندگی حدود 75% بود که سه چهارم جمعیت پناهجو را دربردارد. همچنین در این سال به 29 هزار نفر حق پناهندگی اعطا شده است. 21 هزار نفر از متقاضیان پناهندگی نیز با اینکه پناهندگی نگرفته‌اند ولی به خاطر آنکه حدس می‌رود در صورت بازگشت به کشورشان جان آن‌ها در خطر قرار گیرد مورد حمایت قرار گرفته‌اند ولی از حق پناهندگی برخوردار نشده‌اند.

یوروستات که دفتر آن در لوکزامبورگ است آمارهای خود را از هر کشور عضو اتحادیه اروپا جمع‌آوری می‌کند. این نهاد همچنین آمار منطقه‌های گوناگون کشورها را نیز در دست دارد.

در بخشی از کتاب مهاجرت و جایگاه آن در معاهدات حقوق بین‌الملل می‌خوانید:

کمیساریای پناهندگان به عنوان سازمانی بشردوستانه و غیرسیاسی، از جانب سازمان ملل وظیفه حمایت از پناهندگان و کمک به آن‌ها در یافتن راه‌حل‌هایی برای وضعیت ناگوارشان را عهده‌دار شده است. به موازات پیچیده شدن هر چه بیشتر مسئله آوارگی در طول نیم قرن گذشته، کمیساریا نیز برای پاسخگویی به این چالش رشد کرده است. دفتری که در سال 1950 تأسیس شد از یک نهاد نسبتا کوچک و تخصصی با طول دوره مأموریت احتمالی برای 3 سال به سازمانی با 4 هزار نیرو، دفاتری در نزدیک به 120 کشور و بودجه سالانه 1 میلیارد دلار آمریکا تبدیل شده است. کمیساریا اکنون علاوه بر ارائه حمایت حقوقی، در بحران‌های بزرگ به‌ طور مستقیم یا از طریق نهادهای همکار به کمک‌رسانی مادی می‌پردازد. کمیساریا در 50 سال اولیه فعالیت خود بیش از 50 میلیون نفر را مورد حمایت و مساعدت قرار داده و جایزه صلح نوبل را دریافت نموده است.

کمیساریا در سطح بین‌المللی، معاهدات مربوط به حقوق پناهندگان را ترویج کرده و بر مطابقت عملکرد دولت‌ها با حقوق بین‌المللی پناهندگان نظارت می‌کند. کارکنان کمیساریا حقوق پناهندگان را در میان تمام افرادی که در حمایت از آن‌ها دخالت دارند ترویج می‌دهند، مرزبانان، روزنامه‌نگاران، سازمان‌های غیردولتی، حقوق‌دانان، قضات و کارکنان ارشد دولتی از جمله این افراد هستند.

در عرصه عملیاتی، کارکنان، کمیساریا برای حمایت از پناهندگان طیف گسترده‌ای از فعالیت‌ها را انجام می‌دهند، از جمله پاسخ به وضعیت‌های اضطراری، نقل مکان اردوگاه‌های پناهندگان از مناطق مرزی به منطقه افزایش ایمنی، تضمین آنکه حق زنان پناهنده در تقسیم غذا و خدمات اجتماعی رعایت می‌شود، وحدت مجدد خانواده‌های از هم جدا شده، ارائه اطلاعات به پناهندگان در مورد شرایط کشور مبدأ به منظور قادر ساختن آن‌ها به اتخاذ تصمیمات آگاهانه در مورد بازگشت، ثبت درخواست پناهنده برای اسکان مجدد در کشور دوم پناه دهنده، بازدید از مراکز نگهداری و ارائه مشاوره به دولت‌ها در مورد طرح قوانین پناهندگی، سیاست‌ها و عملکردها، کمیساریا با ارائه کمک به پناهندگان برای بازگشت به وطن در صورت مساعد بودن اوضاع برای بازگشت، ادغام در کشور پناه دهنده یا اسکان مجدد در کشورهای دیگر راه‌حل‌های دراز مدت برای وضعیت ناگوار و آن‌ها را جستجو می‌کند.

امروزه یکی از چالش‌هایی که پناهندگان و کشورهای پناه دهنده با آن روبرو هستند پر کردن خلأ حمایتی در وضعیت‌هایی است که کمیساریا در صدد حمایت از افرادی برمی‌آید که دولت‌های مربوط به موجب اسناد مربوط به پناهندگان مسئولیتی برای کمیساریا قائل نیستند.